Μπορεί να ρωτήσεις οποιονδήποτε Έλληνα εάν γνωρίζει ποιος ήταν ο Μάνος Χατζιδάκις και δεν θα πάρεις ούτε μία αρνητική απάντηση
Άλλωστε, όπως όλοι οι μεγαλοφυείς άνθρωποι, έτσι κι εκείνος δεν είχε καμία διάθεση να σπαταλήσει όσο χρόνο απαιτούνταν για να κάνει τον κόσμο να τον καταλάβει.
Ακόμα κι ο ίδιος πάντως θεωρούσε πως ήταν περίπλοκος χαρακτήρας «Η μητέρα μου ήταν από την Αδριανούπολη, κόρη του Κωνσταντίνου Αρβανιτίδη και ο πατέρας μου απ’ τη Μύρθιο της Ρεθύμνου, απ’ την Κρήτη. Είμαι ένα γέννημα δύο ανθρώπων που καθώς γνωρίζω δεν συνεργάστηκαν ποτέ, εκτός από τη στιγμή που αποφάσισαν την κατασκευή μου. Γι’ αυτό και περιέχω μέσα μου χιλιάδες αντιθέσεις κι όλες τις δυσκολίες του Θεού».
Μια προσωπικότητα γεμάτο αντιθέσεις. Αυτό όντως μπορεί να περιγράψει τον Μάνο Χατζιδάκι καλύτερα από κάθε τι άλλο. Οι αντιθέσεις του: Δήλωνε «δεξιός» και γινόταν «ασπίδα» με άρθρα του στους αναρχικούς. Τα έβαζε με τον πρόεδρο της Δημοκρατίας Χρήστο Σαρτζετάκη και δεχόταν να διοριστεί από τον Καραμανλή. Έτρεμε την άνοδο των Νεοναζί, μιλώντας για το «τέρας» που έρχεται, όμως δεν στάθηκε ποτέ απέναντι στην Χούντα και δεν δίστασε να μιλήσει για τα όποια καλά θεωρούσε πως είχε κάνει ο Παπαδόπουλος. Μπορούσε να σταματήσει μία συναυλία για να καταγγείλει τον «Αυριανισμό» και τους Κουρήδες και να χαμογελάει βλέποντας να του επιτίθεται ακόμα και η φίλη του Μελίνα Μερκούρη, γι’ αυτή του την επιλογή.
Είχε ανησυχίες και τις εξέφραζε με τον πιο εύστοχο τρόπο: «Πάντα μ’ απασχολούσε το γνωστό εμβατήριο “Η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει”. Έλεγα μέσα μου, εφόσον η Ελλάδα δεν πεθαίνει ποτέ, πάει να πει πως και ποτέ δεν θα αναστηθεί», σημείωνε, μάλλον, προφητικά.
Δεν έβλεπε τίποτα μονοδιάστατα. Δεν ήταν ικανός για κάτι τέτοιο. Όταν ο Βασίλης Βασιλικός τον ρώτησε γιατί ήταν με τη Δεξιά εκείνος του είπε: «Διότι, οι δεξιοί σού επιτρέπουν και να μην είσαι μαζί τους». Το πιο σημαντικό πράγμα στη ζωή του, ήταν το να νιώθει ελεύθερος. Ελεύθερος να εκφραστεί, να έχει διαφορετική άποψη, να διαφωνεί.
Ο Μάνος Χατζιδάκις άλλωστε δεν έκανε ποτέ αυτό που προβλέπονταν. Δεν ακολούθησε κανόνες, δεν συμβιβάστηκε κι έδειχνε να απολαμβάνει να «μηδενίζει» ο,τιδήποτε όλοι οι υπόλοιποι θεωρούσαν σημαντικό. Ακόμα κι αν αυτό ήταν ένα βραβείο Όσκαρ. Ένα βραβείο που αρνήθηκε να παραλάβει κι αφού του στάλθηκε σπίτι (δύο φορές) αποφάσισε να το βάλει στο πάτωμα και να το κάνει «στοπ» στην πόρτα: «Τώρα μπορώ να το κρατήσω, γιατί συμβολικά και πρακτικά μου κρατάει την πόρτα ανοιχτή», έλεγε.
Ακόμα και για την αξία της μουσικής του διαφωνούσε με όλους τους υπόλοιπους. Το τραγούδι που του χάρισε το χρυσό αγαλματίδιο, «τα παιδιά του Πειραιά» ήταν ένα τραγούδι που ο Μάνος είχε απαρνηθεί. Θεωρούσε πως δεν τον αντιπροσώπευε και εκνευριζόταν κάθε φορά που το άκουγε στο ραδιόφωνο. Η Μελίνα Μερκούρη συνήθιζε να λέει ότι «αυτό το τραγούδι είναι ορφανό από μπαμπά, αλλά έχει μάνα» με τον Μάνο να της απαντάει περιπαικτικά «Χαίρομαι! Και σε συγχαίρω για την υιοθεσία».
Απεχθανόταν τις «ντίβες» κι όσους είχαν μεγάλη ιδέα για τον εαυτό τους: «Μερικοί κύριοι νομίζουν ότι είμαστε συνάδελφοι» έλεγε και αποφάσιζε να κάνει «σταρ» τον Γιάννη Φλωρινιώτη. Δεν χρειαζόταν άλλωστε να προσπαθήσει πολύ. Αρκεί που έλεγε στην εκπομπή που είχε στο τρίτο πρόγραμμα του ραδιοφώνου πω : «Ο Φλωρινιώτης είναι πλασμένος από το υλικό ενός μεγάλου τραγουδιστή». Αυτό αρκούσε: «Το είπε ο Μάνος» άρα ήταν γεγονός.
Η Ελλάδα τραγουδούσε το «Πειράζει που είμαι μεγάλη φίρμα», ο Χατζιδάκις έλεγε πως ο Φλωρινιώτης από το μικρό χωριό έξω από τη Φλώρινα είναι μεγάλος τραγουδιστής «αλλά δεν το γνωρίζει». Τον χαρακτήριζε «Ζακ Μπρελ της Ελλάδος» και «Αστροναύτη χωρίς επιστροφή» και στην συνείδηση όλων έμενε πως για να το λέει ο Χατζιδάκις, ο Φλωρινιώτης ήταν ένας πραγματικός σταρ.
Το εννοούσε; Ποιος ξέρει. Μπορεί να του άρεσε η ελαφρότητα με την οποία έδειχνε να παίρνει τα πράγματα ο τραγουδιστής από τη Φλώρινα. Η διαφορετικότητα του. Μπορεί απλά να θεωρούσε πως από τη στιγμή που όλοι οι μεγάλοι καλλιτέχνες της εποχής όπως η Τζένη Καρέζη, η Μελίνα Μερκούρη και η Αλίκη Βουγιουκλάκη διασκέδαζαν στο μαγαζί όπου εμφανίζονταν, τότε θα έπρεπε κάποιος να του δώσει τα εύσημα.
«Ο,τι έχω ιερό: Να περιφρονώ τις συνήθειες των πολλών, τη λογική του κράτους και την «ηθική» των συγγενών μου. Να αγαπώ με πάθος τους κυνηγημένους, τους ανορθόδοξους και τους αναθεωρητές». Ο Χατζιδάκις ήταν το… αγκάθι στον κόρφο όλων των δήθεν. Των δήθεν σταρ, των δήθεν ηθικών, των δήθεν σκεπτόμενων.
Ήταν από τους πρώτους που «τόλμησε» εκείνη την εποχή να ομολογήσει πως ήταν ομοφυλόφιλος: «Λένε πως οι καλλιτέχνες είναι είτε κομμουνιστές είτε ομοφυλόφιλοι. Εγώ πάντως δεν είμαι κομμουνιστής…» είχε πει, χωρίς να τον ενδιαφέρει στο ελάχιστο το τι θα ειπωθεί για εκείνον. .
Ο Μάνος άφησε πίσω πολύ περισσότερα πράγματα από την μουσική του. Η σημαντικότερη συμβολή του Χατζιδάκι; Έγινε παράδειγμα για το πως είναι να ζει ένας άνθρωπος πραγματικά ελεύθερος.
