ΡΙΟΛΟΣ : Η ΠΑΝΑΓΙΑ ΣΤΟ ΦΙΛΟΚΑΛΙ – ΣΗΜΕΡΑ και ΧΘΕΣ, από την ανάρτηση στην ομάδα ΡΙΟΛΟΣ του Κώστα Νιφορόπουλου:
( Ευχαριστώ τους συγχωριανούς μου για τις θαυμάσιες φωτογραφίες, που ανάρτησαν κατά καιρούς στην ομάδα του f/b “ΡΙΟΛΟΣ”, οι οποίες και αποτέλεσαν το υλικό της αυτής της σύνθεσης ) .
[ Από ανάρτησεις του Νεοκλή Δημόπουλου ]
[1] ΣΤΟ ΦΙΛΟΚΑΛΙ Κι είδα ξανά ν’ ανεβαίνουν στο Φιλοκάλι… Κλαρωτά μαντήλια με τον κόρφο να μυρίζει μοσχοσάπουνο. Ντρίλινα ιδρωμένα πουκάμισα και κοντά παντελόνια, που αρνήθηκαν να μεγαλώσουν. Σκονισμένα παπούτσια μπροστά στον ετοιμόρροπο τρούλο και τη μαυρισμένη εικόνα. Αγροτικά συλλαλητήρια για το γενέθλιο της Παναγίας. Με γαϊδούρια, φορτοταξί και τρακτέρ, αλλά και ποδαράτο. Κι είδα στεγνές καλόγριες να δέονται υπέρ υγείας Παναγιώτας και Μαρίας των δούλων του Θεού. Αρτοκλασίες και λαμπάδες ίσαμε το μπόι της ανάγκης. Και σε μια γωνιά της αυλής να στρατωνίζονται οι ρέμπελοι του εικοσιένα στρίβοντας τσιγάρο, δυο αιώνες στραμπουληγμένη ιστορία.Κι άνεργες λέξεις να βάζουν φωτιά στα τόπια. Κι απ’ το μπαλκόνι της Μόβρης το φως του Σεπτέμβρη να σκληραίνει, να γαλανίζει και να χρυσίζει το Ιόνιο και ν’ αχνίζει ο κάμπος με την απλωμένη σταφίδα και τις προίκες των κοριτσιών να κρέμονται από το σύννεφο και το μπουρίνι. Κι είδα το ανθρωπομάνι να κολατσίζει στ’ απόσκια. Τον γέρο μου γαμπρό, τη μάνα μου κοπέλα να κατηφορίζουν τραγουδώντας το τραγούδι τους, “αλυσίδα που δεν σπάει την αγάπη μας κρατάει”, και να ψάχνουν τη βρύση του Τζέλη, τη φύτρα του Παλιόριολου, πλακωμένη από κουμαριές και πουρνάρια, στέρφες νερομάνες και τη σκιά του Φράγκου καβαλάρη. Κι είδα τα χρόνια που έφυγαν να σμίγουν στον καθρέφτη με τον καημό ενός μεσήλικα που δεν μπορεί ν’ αγοράσει τα ναύλα της νοσταλγίας…
……………………
[2] ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΣΤΟ ΦΙΛΟΚΑΛΙ
(Στο προαύλιο λιβάνι, πατσουλί, άρτος και σφήκες… Απέξω κουμαριές, καβαλίνες γαϊδουριών, νερό από τα σπλάχνα του βουνού και καβουρέματα… Κολατσίζουν στ’ απόσκια… Βλέμματα κοριτσιών και αγοριών, που συναντήθηκαν φευγαλέα κι έγιναν καημός… Λίγο πριν το κουδούνι της καινούργιας σχολικής χρονιάς… Οι χάρτινοι Σεπτέμβρηδες της καρδιάς μας που έγιναν προσάναμμα στη μελαγχολία του “γερνάω”…)
Είναι ένα από τα πιο φημισμένα Βυζαντινά μοναστήρια της Δυτικής Αχαΐας. Πρόκειται για μικρό μοναστήρι με ναό αφιερωμένο στο Γεννέσιο της Θεοτόκο που εορτάζεται στις 8 Σεπτεμβρίου εορτή της Παντανάσης. Το μοναστήρι της Παναγίας της Φιλοκαλιώτισσας είναι χτισμένο στην δυτική πλευρά του όρους Μόβρη 5 χιλιόμετρα περίπου Ν.Α. του χωριού Ριόλου. Η θέση του αποτελεί ένα σπάνιο φυσικό εξώστη του βουνού που προβάλλεται στην πεδιάδα της Δύμης. Πιθανότατα ιδρύθηκε από τον Βυζαντινό στρατηγό Ευμάθιο Φιλοκάλι, που ήταν μάγιστρος, μέγας Δούκας Πελοποννήσου του ΙΒ΄ αιώνα. Η μόνη ιδρύθηκε τον ΙΖ΄ αιώνα. Οι αρχαιολόγοι και οι ερευνητές εξετάζουν τα οικοδομήματα, τοιχογραφίες και λοιπά στοιχεία που είναι νεότερα. Η μόνη Φιλοκάλι αναπτύχθηκε πολύ κατά την τουρκοκρατία και είχε συναλλαγές, στενές σχέσεις και συνεργασία με τις μεγάλες μονές Αγίας Λαύρας και Παναγίας της Φιλοκαλιώτισσας είναι σταυροειδής, με κεραμικά και θόλο 20 μέρτρα, αλλά τα τόξα έχον οξείες γωνίες, όχι τόσο εμφανείς,τα οποία αποδεικνύουν επτανησιακή επίδραση. Ο θόλος είναι λίθινος. Στην επανάσταση το Φιλοκάλι ήταν στρατόπεδο κυρίως των Ελλήνων. Κάθε χρόνο στις 8 Σεπτεμβρίου ο ναός λειτουργεί σε συνεργασία με τις καλόγριες της μόνης Αγίας Μαρίνας. Ενώ πλήθος προσκυνητών από την γύρω περιοχή κατακλύζει το μοναστήρι.