ΥΔΡΟΔΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΛΑΡΙΣΟΥ ΑΠΟ ΤΟ ΦΡΑΓΜΑ ΤΟΥ ΠΗΝΕΙΟΥ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
Ο τίτλος της ομιλίας του Αντιδημάρχου Οικονομικών Βασίλη Γκοτσόπουλου στο 2ο Αναπτυξιακό Συνέδριο που πραγματοποίησε ο δήμος δυτικής Αχαΐας το Σάββατο στην Κάτω Αχαΐα.
ΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΟΜΙΛΙΑ:
Σύμφωνα με όλες τις μελέτες που αφορούν τα διαθέσιμα υπόγεια ύδατα η περιοχή της Βορειοδυτικής Πελοποννήσου είναι από τις ποιο φτωχές σε αποθέματα νερού. Η περιοχή αυτή γεωγραφικά συμπίπτει με την Δυτική Αχαΐα. Η κατάσταση των υδάτινων πόρων της περιοχής καθώς και του ισοζυγίου της παρουσιάζουν τα εξής χαρακτηριστικά: Δεν υπάρχουν καθόλου πηγαία ύδατα. Κατά τη θερινή περίοδο δεν υπάρχουν ούτε επιφανειακά ύδατα. Και γενικότερα οι υδρογεωλογικές συνθήκες της περιοχής δεν επιτρέπουν την ανάπτυξη ικανοποιητικής υπόγειας υδροφορίας. Έτσι το σύνολο των υδατικών μας αναγκών σε ύδρευση και άρδευση καλύπτονται από αυτά τα λίγα υπόγεια ύδατα, αφού στην περιοχή μας λειτουργούν περισσότερες από 4000 γεωτρήσεις. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να γίνεται υπερεκμετάλλευση και εξάντληση του φτωχού υπόγειου υδροφορέα με αποτέλεσμα τη σταδιακή εξάντλησή του.
Από την άλλη οι γεωτρήσεις, κυρίως οι υδρευτικές, παρουσιάζουν μικρό χρόνο ζωής που οφείλεται κυρίως στους εξής παράγοντες:
• Συνεχής ταπείνωση της στάθμης του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα,
• Κατάρρευση των τοιχωμάτων τους λόγω των αμμωδών εδαφών,
• Ποιοτική υποβάθμιση με εμφάνιση διαφόρων ρύπων σε απαγορευτικές συγκεντρώσεις.
Όλα αυτά τα δεδομένα καθιστούν την Δυτική Αχαΐα ως την μοναδική περιοχή της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας που βρίσκεται «στο κόκκινο» από την σκοπιά των διαθέσιμων υδάτων, ενώ το πρόβλημα της υφαλμύρωσης του υδροφόρου ορίζοντα είναι ήδη ορατό.
Αν η κατάσταση αυτή συνεχιστεί σε λίγα χρόνια ο υδροφόρος ορίζοντας της περιοχής θα καταστραφεί πλήρως γεγονός που θα σημάνει την μεγαλύτερη οικολογική καταστροφή που θα μπορούσε να υποστεί η περιοχή μας, καταστροφή που δεν θα έχει καμία επιστροφή και που οι επιπτώσεις της θα έχουν εφιαλτικές συνέπειες στις ζωές όλων μας.
Καρδία του προβλήματος αυτού είναι η Δημοτική Ενότητα Λαρισού του Δήμου Δυτικής Αχαΐας.
Τα τελευταία 40 και πλέον χρόνια στην Δ.Ε. Λαρίσου έχουν δαπανηθεί χωρίς υπερβολές αρκετά Εκατομμύρια Ευρώ, από την Τοπική Αυτοδιοίκηση, προκειμένου να εξασφαλιστεί στους κατοίκους της πολύπαθης αυτής περιοχής το πολυτιμότερο αγαθό για την ζωή του ανθρώπου, ΤΟ ΝΕΡΟ.
Παρόλα αυτά το σύνολο των Τοπικών Κοινοτήτων αντιμετωπίζουν πρόβλημα. Η υδροδότηση τους πραγματοποιείται με τροφοδοσία αποκλειστικά από γεωτρήσεις. Το νερό που χρησιμοποιείται είναι ποσοτικά ελλιπές και ποιοτικά υποβαθμισμένο. Η ποιότητά του ελέγχεται περιστασιακά και φυσικά δεν γίνεται καμία επεξεργασία. Στην κυριολεξία οι κάτοικοι στενάζουν λέγοντας το νερό, νεράκι όπως λέει και ο λαός.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα των προβλημάτων που αντιμετωπίζουμε αποτελεί ο οικισμός Μιχοϊου στον οποίο μόλις το 2012 ο Δήμος μέσο του ΕΣΠΑ της Περιφέρειας προχώρησε σε αντικατάσταση εσωτερικού δικτύου ύδρευσης λόγω του ότι το παλιό είχε φράξει από ορυκτά άλατα που υπάρχουν μέσα στο νερό της περιοχής. Το έργο ήταν προϋπολογισμού 450.000,00 €. Σήμερα που μιλάμε το καινούργιο αυτό δίκτυο παρουσιάζει τα ίδια προβλήματα με το παλιό και είναι μόλις 6 ετών. Το ίδιο πρόβλημα αντιμετωπίζουμε και στις Βελιτσές. Τα συνεργεία ύδρευσης όταν καλούνται να εντοπίσουν που έχει φράξει το δίκτυο για να το παρακάμψουν μπορεί να απασχοληθούν αρκετές ημέρες, ίσως και εβδομάδες μέχρι να το λύσουν.
Δεύτερο χαρακτηριστικό παράδειγμα των προβλημάτων που αντιμετωπίζουμε αποτελεί η Κοινότητα Μετοχίου με το σαθρό υπέδαφος που διαθέτει. Οι γεωτρήσεις εδώ μετά από ένα ή δύο χρόνια λειτουργίας μπαζώνουν.
ΛΥΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ? Η ΥΔΡΟΔΟΤΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΦΡΑΓΜΑ ΠΗΝΕΙΟΥ
Κάτω από αυτές τις συνθήκες και κάτω από αυτές τις προϋποθέσεις δημιουργήθηκε η επιτακτική ανάγκη ενιαίου και ορθολογικού σχεδιασμού για έργα ύδρευσης με στόχο την ποσοτική και ποιοτική κάλυψη των υδρευτικών αναγκών των δημοτών σε σταθερή βάση και με οριστικό τρόπο. Έτσι, το 2008, ο τότε Δήμος Λαρίσου με Δήμαρχο τον Κώστα Καλαϊτζή και αρμόδιο Αντιδήμαρχο τον Μανώλη Μανουδάκη προχώρησε στην ανάθεση μελέτης με τίτλο <<ΜΕΛΕΤΗ ΥΔΡΟΔΟΤΗΣΗΣ ΔΗΜΟΥ ΛΑΡΙΣΟΥ – ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΥΔΡΕΥΣΗΣ – ΥΔΡΟΔΟΤΗΣΗ ΑΠΟ ΦΡΑΓΜΑ ΠΗΝΕΙΟΥ>> η οποία κόστισε στον Δήμο το ποσό των 480.000 €, βάζοντας σε δεύτερη μοίρα όλες τις άλλες ανάγκες του Δήμου και των Δημοτών. Ήταν μια επιβεβλημένη από τα πράγματα πολιτική επιλογή δεδομένου ότι η υδροδότηση από το φράγμα Πηνειού αποτελούσε τότε, αποτελεί σήμερα και θα εξακολουθήσει να αποτελεί στο μέλλον και για πολλές δεκαετίες την μοναδική ρεαλιστική, βιώσιμη και μακροπρόθεσμη λύση στο πρόβλημα ύδρευσης της Δ.Ε. Λαρίσου. Εξάλλου ανάλογη λύση την εποχή εκείνη είχε υιοθετηθεί από το Δήμο Αμαλιάδας και τους λοιπούς Δήμους της Βόρειας Ηλείας, λύση η οποία από τότε είχε αδειοδοτηθεί και τα σχετικά έργα συνεχίζουν να κατασκευάζονται ακόμα και σήμερα, ενώ υπάρχουν ήδη και περιοχές που υδροδοτούνται από το έργο αυτό. Στην δική μας όμως περίπτωση χρειάστηκε αρκετός αγώνας τόσο της Δημοτικής Αρχής του Δήμου Λαρίσου μέχρι το 2010 αλλά και της Δημοτικής Αρχής του Δήμου Δυτικής Αχαΐας στην συνέχεια με μπροστάρη τον Δήμαρχο Ανδρέα Παναγιωτόπουλο και αρωγούς τους συνεργάτες του από το 2011 και μετά, προκειμένου να πετύχουμε τόσο την έγκριση της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, όσο και των Περιβαλλοντικών Όρων κάμπτοντας τα εμπόδια και τις αντιρρήσεις που είχαν κυρίως οι φορείς της Ηλείας πετυχαίνοντας την με αριθμό 166807/11.Μαρτίου.2013 απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής.
ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΟ ΑΡΔΕΥΤΙΚΟ ΦΡΑΓΜΑ ΠΗΝΕΙΟΥ
Το φράγμα και ο ταμιευτήρας του Πηνειού βρίσκονται στο Νότιο όριο της Δημοτικής Ενότητας Λαρίσου με τον Νομό Ηλείας και εντός των διοικητικών ορίων του Νομού Ηλείας. Η ,κατασκευή του ολοκληρώθηκε το 1968, με προοπτική να δώσει νερό για Άρδευση σε έκταση περίπου 420.000 στρεμμάτων στους Νομούς Ηλείας και Αχαΐας, καθώς και την παροχή Ύδρευσης σε οικισμούς και τουριστικές εγκαταστάσεις των δύο Νομών. Ο Ταμιευτήρας συγκεντρώνει τα επιφανειακά νερά λεκάνης απορροής περίπου 700 τετραγωνικών χιλιομέτρων από τα οποία το 40% βρίσκεται εντός των ορίων του Νομού Αχαΐας. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό της κατασκευής του, το φράγμα του Πηνειού, έχει ωφέλιμο όγκο ταμιευτήρα 365 εκατομμύρια μ3 νερού. Από την ποσότητα αυτή προβλέπεται η απόληψη συνολικά 240 εκατομμυρίων μ3 νερού κάθε έτος, από τα οποία τα 215 εκατομμύρια μ3 νερό θα καλύπτουν τις ανάγκες της άρδευσης και τα 25 εκατομμύρια μ3 νερό θα καλύπτουν τις ανάγκες της ύδρευσης. Η λύση της υδροληψίας για ύδρευση της Δημοτικής Ενότητας Λαρίσου από τον ταμιευτήρα του Πηνειού δε θα επιφέρει καμία ουσιαστική μεταβολή στο υφιστάμενο σύστημα άρδευσης από το φράγμα, ούτε και στο σκοπό για τον οποίο αυτό κατασκευάστηκε. Σημειώνεται ότι στα πλούσια υδρολογικά έτη, λειτουργούν οι υπερχειλιστές, το νερό πλεονάζει και ο ταμιευτήρας συγκεντρώνει το μέγιστο όγκο νερού που ανέρχεται στα 365 εκατομμύρια μ3 Από την εξέταση του ισοζυγίου του ταμιευτήρα προκύπτει ότι στην πεντηκονταετία λειτουργίας του 1968 – 2018, μόνο τρείς ήταν οι χρονιές (1989, 1990 και 1993) όπου το πλεόνασμα νερού στον ταμιευτήρα ήταν μηδενικό. Όλα τα υπόλοιπα χρόνια, το πλεόνασμα νερού κυμάνθηκε από 50 έως 195 εκατομμύρια μ3, ποσότητα που μπορούσε να διατεθεί για άλλες χρήσεις. ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΝΟΜΟΥ ΑΧΑΪΑΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΛΑΡΙΣΟΥ Σύμφωνα με τον αρχικό σχεδιασμό των έργων του φράγματος στο Νομό Αχαΐας αναλογεί ετήσια ποσότητα νερού 49.800.000 μ3 και στην Δημοτική Ενότητα Λαρίσου αναλογεί ετήσια ποσότητα νερού 13.620.000 μ3 Η απόληψη περίπου 1 εκατομμυρίου μ3 νερού για την ύδρευση της Δημοτικής Ενότητας Λαρίσοu ως ποσοστό αποτελεί για το φράγμα: • Το 0,27% του ωφέλιμου όγκου του ταμιευτήρα. • Το 0,40% του εκτιμώμενου απολήψιμου όγκου του ταμιευτήρα. • Το 0,50% έως 2,00% του πλεονάσματος του ταμιευτήρα. • Το 7% του αρδευτικού δικαιώματος του Λαρισού από τον Ταμιευτήρα. Τέλος και σύμφωνα με την μελέτη οι υφιστάμενες γεωτρήσεις θα αποτελούν την εφεδρεία του συστήματος και προβλέπεται η λειτουργία τους μόνο στα δύσκολα υδρολογικά έτη, όταν τα αποθέματα του ταμιευτήρα δεν θα επαρκούν.
ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΥΔΡΟΔΟΤΗΣΗΣ ΤΗΣ Δ.Ε. ΛΑΡΙΣΟΥ ΑΠΟ ΤΟ ΦΡΑΓΜΑ ΠΗΝΕΙΟΥ
1. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ Για το σχεδιασμό του έργου χρησιμοποιήθηκαν τα πληθυσμιακά δεδομένα της Δημοτικής Ενότητας Λαρίσου του Δήμου Δυτικής Αχαΐας χωρίς τους οικισμούς Άραξο και Λακκόπετρα. 2. ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΠΙ ΜΕΡΟΥΣ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΩΝ ΕΡΓΩΝ Συνοπτικά τα προτεινόμενα έργα – τμήματα του έργου είναι: I. Έργο Υδροληψίας από την Τεχνητή Λίμνη Πηνειού. Το έργο αυτό και η αναμονή αποτελούν αντικείμενο του υπό κατασκευή έργου Διυλιστηρίου Αμαλιάδας. II. Αγωγός Προσαγωγής. Ο Αγωγός Προσαγωγής ξεκινά αμέσως μετά την δικλείδα ελέγχου είναι υπόγειος και κινείται επί υφισταμένου χωματόδρομου παράλληλα προς τον ήδη κατασκευασμένο Αγωγό Προσαγωγής Αμαλιάδας. Το μήκος του είναι 600 μ. και καταλήγει στο Αντλιοστάσιο Κατάθλιψης. III. Αντλιοστάσιο Κατάθλιψης. Το Αντλιοστάσιο Κατάθλιψης είναι οίκημα εξωτερικών διαστάσεων 17,50 Χ 7,40 μ. και επιφανείας 130 μ2. Κατασκευάζεται πλησίον και παράλληλα της περίφραξης του Διυλιστηρίου Αμαλιάδας σε δημόσια έκταση. IV. Κύριος Καταθλιπτικός Αγωγός. Ο Κύριος Καταθλιπτικός Αγωγός έχει αφετηρία το Αντλιοστάσιο και πέρας το Διυλιστήριο Επεξεργασίας Νερού Λαρίσου. Η χάραξή του κινείται παντού σε υφιστάμενο επαρχιακό δρόμο. Το μήκος του είναι 12.500 μ. V. Διυλιστήριο Επεξεργασίας Νερού. Το Διυλιστήριο Επεξεργασίας νερού κατασκευάζεται σε Δημοτική Έκταση πλησίον του οικισμού Μιχοΐου. Η επιφάνεια της έκτασης ανέρχεται σε 10.096 μ2 . Μπορεί να δημοπρατηθεί ανεξάρτητα των υπολοίπων έργων με το σύστημα Μελέτη – Κατασκευή (ως υποέργο). VI. Κεντρικός Αγωγός Μεταφοράς και Κλάδοι. Από το Διυλιστήριο ξεκινά ο Κεντρικός Αγωγός Μεταφοράς (Κ.Α.Μ.) που οδηγεί το επεξεργασμένο, πόσιμο νερό σε όλες τις υφιστάμενες Δεξαμενές ή Υδατόπυργους τροφοδοσίας των οικισμών της Δ.Ε. Λαρίσου. Το συνολικό μήκος του Κ.Α.Μ. και των δευτερευόντων κλάδων αυτού είναι 44.350 μ. Ο αγωγός σε όλο το μήκος του θα είναι υπόγειος επί υφισταμένου επαρχιακού ή αγροτικού οδικού δικτύου. VII. Αντλιοστάσια Ανύψωσης και Δευτερεύοντες Καταθλιπτικοί Αγωγοί. Για την τροφοδοσία της δεξαμενής Αγίου Νικολάου κατασκευάζεται μικρό αντλιοστάσιο Κατάθλιψης που τροφοδοτεί Δευτερεύοντα Καταθλιπτικό Αγωγό μήκους 2.550 μ. O καταθλιπτικός αγωγός θα είναι υπόγειος επί του υφισταμένου επαρχιακού δρόμου. Ορισμένοι οικισμοί τροφοδοτούνται από υφιστάμενους αγωγούς μέσω μικρού αντλιοστασίου και δευτερευόντων καταθλιπτικών αγωγών. Το συνολικό μήκος δευτερευόντων καταθλιπτικών αγωγών είναι 5.000 μ. VIII. Δεξαμενές και Υδατόπυργοι. Διατηρούνται οι περισσότερες δεξαμενές τροφοδοσίας των οικισμών. Σε όλες τις δεξαμενές προβλέπεται η κατασκευή φρεατίου οργάνων εισόδου – τροφοδοσίας. Επίσης προβλέπονται εργασίες συντήρησης, αντικατάστασης των οργάνων εξόδου και τοποθέτηση αυτών σε φρεάτιο. Δύο υδατόπυργοι (Καγκαδίου, Μετοχίου) παρουσιάζουν προβλήματα υδραυλικής επάρκειας και στατικής επάρκειας λόγω παλαιότητας και έλλειψης συντήρησης. Προτείνεται η κατασκευή δύο νέων στην ίδια θέση. 3. ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΈΡΓΟΥ Ο Συνολικός Προϋπολογισμός του έργου ανέρχεται στα 15.000.000 € μαζί με τον ΦΠΑ.
ΔΙΕΚΔΙΚΙΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ & ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΥΔΡΟΔΟΤΗΣΗΣ ΤΗΣ Δ.Ε. ΛΑΡΙΣΟΥ ΑΠΟ ΤΟ ΦΡΑΓΜΑ ΠΗΝΕΙΟΥ
Από το 2013 όταν πήραμε την ΜΠΕ έχουμε επιδοθεί σε έναν αγώνα προκειμένου να πετύχουμε την χρηματοδότηση του έργου αυτού. Το 2015 ο Δήμαρχος Χρήστος Νικολάου πρότεινε στον σύνδεσμο ύδρευσης της Βόρειας Ηλείας να πάρουμε νερό από το δικό τους Διυλιστήριο μειώνοντας το κόστος του έργου κατά 50% με 60% κάτω. Η πρόταση αυτή έπεσε στο κενό διότι οι Ηλείοι δεν δέχθηκαν. Ο Δήμος Δυτικής Αχαΐας δεν έχει την δυνατότητα να το χρηματοδοτήσει από δικούς του πόρους. Η μόνη περίπτωση για την υλοποίηση του είναι η χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ ή από το ΠΔΕ, με πρωτοβουλία είτε της Περιφέρειας, είτε των αρμοδίων Υπουργείων. Έτσι εκείνο για το οποίο καλούνται σήμερα να απαντήσουν οι καλεσμένοι μας τόσο από την Περιφέρεια με επικεφαλής τον Περιφερειάρχη κ. Κατσιφάρα, όσο και από την Κυβέρνηση με επικεφαλής τον Γενικό Γραμματέα κ. Δέδε είναι:
1. Αν υπάρχει μέτρο στο ΕΣΠΑ ή σε οποιοδήποτε άλλο πρόγραμμα στο οποίο να μπορεί να ενταχθεί το έργο αυτό?
2. Και αν ναι τότε θα πρέπει να μας πείτε πότε θα ανοίξει το μέτρο αυτό και αν δεσμεύεστε να χρηματοδοτήσετε το έργο?
3. Αν όχι τότε θα πρέπει να μας ξεκαθαρίσετε αν είστε διατεθειμένοι να χρηματοδοτήσετε την υλοποίηση του μέσο του Π.Δ.Ε. και βέβαια αν δεσμεύεστε για αυτή την προοπτική?