ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΗ ΓΚΟΤΣΟΠΟΥΛΟΥ
ΑΝΤΙΔΗΜΑΡΧΟΥ
ΔΗΜΟΥ ΔΥΤΙΚΗΣ ΑΧΑΙΑΣ
Σε πρόσφατες δηλώσεις του ο Υπουργός Εσωτερικών κ. Σουρλέτης ανακοίνωσε την πρόθεση του να προβεί σε μία σειρά από αλλαγές στην δομή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, όπως αυτή διαμορφώθηκε από την εφαρμογή του Νόμου 3852/2010 ο οποίος έφερε τον φιλόδοξο τίτλο: «ΝΕΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΤΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ – ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ».
Διανύουμε ήδη τον 7ο χρόνο εφαρμογής του Νόμου αυτού και μπορούμε να εξάγουμε με ασφάλεια μια σειρά από συμπεράσματα – προτάσεις για να δούμε που βρίσκεται σήμερα και που μπορεί να πάει στο μέλλον η Πρωτοβάθμια Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Οι Δήμοι σήμερα ασφυκτιούν κάτω από την δραματική μείωση των χρημάτων με τα οποία ενισχύονται από τον Κρατικό Προϋπολογισμό, οι περικοπές στην Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι της τάξης του 65 με 70%. Αν σε αυτές τις περικοπές προσθέσει κανείς το εύρος των αρμοδιοτήτων που τους εκχωρήθηκαν χωρίς την απαραίτητη υλικοτεχνική υποδομή και το προσωπικό που υπηρετούσε στις δομές που διαλύθηκαν και οι αρμοδιότητες τους πέρασαν στους δήμους, την αποψίλωση τους από προσωπικό λόγο συνταξιοδοτήσεων και μη αναπλήρωσης τους και την εν γένει αδυναμία του κρατικού μηχανισμού, καταλαβαίνει κανείς σε ποια τραγική κατάσταση βρίσκεται η Τοπική Αυτοδιοίκηση. Βέβαια η εικόνα δεν είναι ίδια σε όλους τους Δήμους της χώρας. Οι Δήμοι στα δύο μεγάλα πολεοδομικά συγκροτήματα Αθήνας, Θεσσαλονίκης και οι Δήμοι στις πρωτεύουσες των νομών βρίσκονται σε καλύτερη κατάσταση από την άποψη της στελέχωσης και των λειτουργικών αναγκών σε σχέση με εκείνους της υπόλοιπης χώρας.
Το γεγονός αυτό δημιουργεί την πρώτη μεγάλη παρέμβαση – τομή που πρέπει να κάνει η κυβέρνηση στον χώρο της Πρωτοβάθμιας Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Μέλημα μιας τέτοιας πρωτοβουλίας θα έπρεπε να ήταν καταρχάς η στελέχωση των δήμων με το απαραίτητο προσωπικό, υπάρχουν Δήμοι όπως αυτός που υπηρετώ με καλυμμένες το 40% των οργανικών θέσεων, δεύτερον η ενίσχυση τους με υλικοτεχνικό εξοπλισμό προκειμένου να μπορούν να ανταποκριθούν στοιχειωδώς στις υποχρεώσεις τους, τρίτον η εξασφάλιση πόρων ικανών να στηρίξουν το εύρος των αρμοδιοτήτων που τους έχουν εκχωρηθεί. Οι πόροι αυτοί δεν πρέπει απαραίτητα να είναι απευθείας από τον Κρατικό Προϋπολογισμό, αλλά θα μπορούσε να εκχωρηθεί στην Τοπική Αυτοδιοίκηση η εκμετάλλευση και αξιοποίηση της κρατικής περιουσίας που βρίσκεται εντός των ορίων τους.
Σε αυτά τα τόσο βασικά και ουσιώδη ζητήματα η πρωτοβουλία του κ. Υπουργού δεν περιλαμβάνει κάτι το απτό, το χειροπιαστό και αποτελεσματικό. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η κυβέρνηση δια του κυρίου Υπουργού ποιεί την νήσσαν, δηλαδή κάνει την πάπια.
Συμπληρώνονται περίπου 20 χρόνια από την εφαρμογή του σχεδίου ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ και 7 χρόνια από την εφαρμογή του ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ και προκύπτει αβίαστα το συμπέρασμα ότι οι Τοπικές Κοινότητες όπως υπάρχουν και λειτουργούν σήμερα δεν εξυπηρετούν κανέναν και τίποτα. Ο ρόλος τους είναι καθαρά διακοσμητικός και διεκπεραιωτικός, παρότι έχει αποδειχθεί ότι ο θεσμός αυτός, που μετρά πάνω από 100 χρόνια λειτουργίας στην διάθρωση του Ελληνικού Κράτους, είναι εκείνος που είναι ο ποιο άμεσος και κοντινός στον πολίτη και του ποιο απομακρυσμένου χωριού και είναι εκείνος που κρατά και στηρίζει τον κάτοικο της υπαίθρου. Αντί λοιπόν αυτό τον θεσμό η κυβέρνηση να τον ενισχύσει και να τον υποστηρίξει προτίθεται να το καταργήσει.
Δεν διορθώνεις όμως ένα λάθος με ένα άλλο λάθος, διότι τέτοιο θα είναι να καταργηθούν στο σύνολο τους οι Κοινότητες. Ενδεχομένως να μην χρειάζονται στις μεγάλες πόλεις και στις έδρες των Καλλικρατικών Δήμων αλλά όμως είναι απαραίτητες στις κωμοπόλεις και τα χωριά και οι λόγοι είναι προφανείς. Κατά την άποψη μου ενίσχυση των αρμοδιοτήτων τους χρειάζεται, να έχουν αποφασιστικό ρόλο για όλα τα ζητήματα που τους αφορούν, να μπορούν να δρομολογήσουν μικρής κλίμακας παρεμβάσεις εντός των διοικητικών τους ορίων, αυτά βέβαια επιτυγχάνονται μόνο αν οι κοινότητες έχουν ένα μικρό προϋπολογισμό στην διάθεση τους. Διότι όση καλή διάθεση και αν έχουν ο Δήμαρχος και οι Αντιδήμαρχοι, δεν μπορούν να ξέρουν ακριβώς τι γίνεται σε κάθε γωνιά του Δήμου διότι δεν ζουν εκεί. Μια καλύτερα δομημένη Τοπική Κοινότητα με αρμοδιότητες και προϋπολογισμό θα είναι σε θέση να απομακρύνει το μαρασμό και την εγκατάλειψη των μικρών και αποκομμένων κοινωνιών.
Ένα ακόμα βήμα προς την σωστή κατεύθυνση θα ήταν η κατάργηση των Δημοτικών Ενοτήτων και των Τοπικών Αντιδημάρχων, διότι οι διαχωρισμοί αυτοί μόνο προβλήματα προκαλούν και διότι πιστεύω ακράδαντα πως δια του τρόπου αυτού θα ενισχυθεί η Δημοτική Συνείδηση αλλά και η αποτελεσματικότητα του Δήμου. Οι Αντιδήμαρχοι θα πρέπει να είναι μόνο θεματικοί με συγκεκριμένους τομείς ευθύνης και οι Δημοτικοί Σύμβουλοι να εκλέγονται και να λειτουργούν ως σύμβουλοι του ενιαίου Δήμου και όχι μόνο της Δημοτικής Ενότητας στην οποία εκλέγονται.
Άφησα επίτηδες για το τέλος το εκλογικό σύστημα και τον τρόπο ανάδειξης του Δημάρχου και του Δημοτικού Συμβουλίου. Αν με τις θεσμικές παρεμβάσεις και πρωτοβουλίες δεν επιλυθούν τα όσα ανάφερα παραπάνω κάθε κουβέντα για το εκλογικό σύστημα είναι κενή περιεχομένου και ουσίας για τον απλό δημότη. Όταν ο Δήμος δεν μπορεί να του εξασφαλίσει εκείνα που είναι υποχρεωμένος από την αποστολή του, τότε τι τον ενδιαφέρει αν ο Δήμαρχος και το Δημοτικό Συμβούλιο εκλέγεται με απλή ή ενισχυμένη αναλογική.
Η κουβέντα για το εκλογικό σύστημα στην περίπτωση αυτή ενδιαφέρει μόνο εκείνους που θέλουν να ελέγχουν την τοπική αυτοδιοίκηση, να την κηδεμονεύουν και να αποκομίζουν πολιτικά οφέλη και ψήφους για το κόμμα και την κεντρική πολιτική σκηνή.
Αν η κυβέρνηση θέλει πραγματικά να ασχοληθεί σοβαρά με την Τοπική Αυτοδιοίκηση και τα προβλήματα που αυτή αντιμετωπίζει, τότε θα πρέπει να ρίξει το βάρος της στις αλλαγές που ανέφερα στην αρχή. Αν τα προβλήματα των πόρων, της στελέχωσης και της υλικοτεχνικής υποδομής λυθούν και εξασφαλίσουμε την αυτόνομη λειτουργία των υπηρεσιών του Δήμου ανεξάρτητα από το ποιος είναι Δήμαρχος και ποιοι οι Δημοτικοί Σύμβουλοι τότε να ανοίξει και η κουβέντα για το εκλογικό σύστημα.
Αν πραγματικά η κυβέρνηση θέλει να καινοτομήσει και ενδιαφέρεται για μια ανεξάρτητη, ακομμάτιστη και αδέσμευτη Τοπική Αυτοδιοίκηση δεν έχει παρά να αποδεσμεύσει την εκλογή του Δημάρχου από αυτή τόσο του Δημοτικού Συμβουλίου, όσο και του συμβουλίου της Δημοτικής ή Τοπικής Κοινότητας. Ο πολίτης να μπορεί να επιλέξει ανεξάρτητα από τον ποιο ψηφίζει Δήμαρχο, τον Δημοτικό Σύμβουλο και τον Τοπικό Σύμβουλο από ενιαία λίστα.
Το σύστημα αυτό θέλει Δημάρχους με ισχυρή προσωπικότητα και κύρος μέσα στην τοπική κοινωνία, που να μπορούν να συνθέτουν διαφορετικές απόψεις, να μην έχουν κανενός είδους πολιτικές εξαρτήσεις και αναφορές και να χρωστούν την εκλογή τους αποκλειστικά στις δικές τους δυνάμεις.
Σε κάθε άλλη περίπτωση κατά την γνώμη μου η συζήτηση είναι «ΠΕΡΙ ΟΝΟΥ ΣΚΙΑΣ» και σαν στόχο έχει η κυβέρνηση και εν προκειμένω ο ΣΥΡΙΖΑ να αποκτήσει παρέμβαση και στην Τοπική Αυτοδιοίκηση και όλα τα άλλα είναι ΑΛΛΑ ΛΟΓΙΑ ΝΑ ΑΓΑΠΙΟΜΑΣΤΕ!!!!