του ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ
ΤΗΣ ΝΙΚΟΛΕΤΑΣ ΦΡΟΥΝΤΑ
Σύντομα ξεκινούν τα σχολεία με όλους τους μαθητές αλλά και τους γονείς να ανυπομονούν για τη νέα σχολική χρονιά και τις νέες προκλήσεις που αυτή θα επιφέρει. Η ένταξη των μαθητών στο νέο σχολικό πρόγραμμα είναι μια αρκετά απαιτητική διαδικασία. Συχνά γονείς και νηπιαγωγοί συζητούν για το αν το παιδί είναι έτοιμο να φοιτήσει στην Α’ Δημοτικού, αν διαθέτει τις απαραίτητες δεξιότητες για να ανταποκριθεί στις νέες απαιτήσεις.
Με τον όρο σχολική ετοιμότητα αναφερόμαστε σε ένα ορισμένο επίπεδο ανάπτυξης (σωματικής/κινητικής, ψυχοκοινωνικής/ συναισθηματικής, γλωσσικής / γνωστικής) ενός παιδιού, που του επιτρέπει να ανταποκριθεί με επιτυχία στις απαιτήσεις του δημοτικού σχολείου.
Με τον πιο απλό ορισμό, ένα παιδί που είναι έτοιμο για το σχολείο (Α’ Δημοτικού), σημαίνει ότι έχει κατακτήσει βασικές δεξιότητες και γνώσεις από μια ποικιλία τομέων που θα μπορέσουν να του διασφαλίσουν μια επιτυχημένη πορεία.
Βασικά Κριτήρια Σχολικής Ετοιμότητας από την Εργοθεραπευτική Σκοπιά:
- Συγκέντρωση & Οργάνωση:
Ικανότητα συγκέντρωσης και ικανοποιητική διάρκεια προσοχής τόσο σε δραστηριότητες τραπεζιού, όσο και στο χώρο. Είναι σημαντική η καλή οργάνωση σε ένα πολυαισθητηριακό περιβάλλον, όπως το σχολικό που περιλαμβάνει πολλά ερεθίσματα. Ικανοποιητική διάρκεια οργάνωσης στην καθιστή θέση. Ανταπόκριση σε ομαδική εντολή.
- Αδρή Κινητικότητα:
Να είναι σε θέση να ανταποκρίνεται σε δραστηριότητες αδρής κινητικότητας (ισορροπία, συντονισμός κινήσεων, σκαρφάλωμα, ασκήσεις με πηδήματα και μπάλα).
- Λεπτή Κινητικότητα:
Να έχει κατακτήσει ώριμη λεπτή κίνηση, επιδέξιους χειρισμούς αντικειμένων με τα χέρια (γόμα, ξύστρα ψαλίδι), γραφοκινητικές δεξιότητες (σύλληψη μολυβιού, ικανότητα αντιγραφής γραμμάρων και αριθμών) και οπτικοκινητικό συντονισμό (συντονισμό χεριού και ματιού).
- Αυτοεξυπηρέτηση:
Πλήρης ανεξαρτησία στην ένδυση και την απόδυση, το μπάνιο, την τουαλέτα, το φαγητό, τη μετακίνηση.
- Γνωστικός & Αντιληπτικός Τομέας:
-Αναγνωρίζει μεγέθη (πχ. μικρό –μεγάλο, μεσαίο, ψηλό –κοντό ) και μπορεί να κάνει συγκρίσεις μεγεθών.
-Αναγνωρίζει ποσότητες (πχ. πολλά-ένα-λίγα, περισσότερα-λιγότερα, άδειο-γεμάτο).
-Μπορεί να ταξινομήσει κατά μέγεθος και ποσότητα.
-Μπορεί να ομαδοποιεί αντικείμενα
-Μπορεί να καταμετρήσει τουλάχιστον δέκα αντικείμενα
-Μπορεί να αναγνωρίσει τους αριθμούς ως το δέκα
-Μπορεί να αντιστοιχίσει αριθμό με αντίστοιχο αριθμό αντικειμένων
-Μπορεί να αναγνωρίσει ιδιότητες αντικειμένων (πχ. μαλακό-σκληρό, βρεγμένο -στεγνό, γυάλινο, πλαστικό, ξύλινο, κρύο-ζεστό)
-Αναγνωρίζει και εντοπίζει ομοιότητες και διαφορές (πχ.σε αντικείμενα, εικόνες)
-Αναγνωρίζει τα χρώματα
-Αναγνωρίζει τα σχήματα
-Αναγνωρίζει και τοποθετεί αντικείμενα με τη σειρά πρώτο-δεύτερο-τρίτο
-Αντιλαμβάνεται την έννοια μισό –ολόκληρο
Συνοψίζοντας, ορισμένα ανησυχητικά σημάδια:
-
- Έχει κακή στάση σώματος, είτε στην καρέκλα είτε όταν κάθεται σε μη στηριζόμενη θέση, όπως π.χ. οκλαδόν, σε κύκλο κλπ. Το παιδί που δυσκολεύεται να στηριχτεί, μπορεί να το δείτε συχνά να ξαπλώνει μπρούμυτα ή να κυλάει ανάμεσα στα άλλα παιδιά του κύκλου.
- Συχνά πέφτει και χτυπάει επάνω σε αντικείμενα και ανθρώπους κατά λάθος, αλλά και επίτηδες.
- Στέκεται συχνά παρατηρητής σε παιχνίδια στην παιδική χαρά χωρίς να εμπλέκεται σε αυτά, ειδικά όταν χρειάζεται να τα χειριστεί μόνο του.
- Δυσκολεύεται να σταθεί και να ακολουθήσει τη σειρά ή τον κύκλο, ειδικά κατά τη βάδιση/τρέξιμο.
- Επιλέγει σχεδόν πάντα το ίδιο κινητικό παιχνίδι και αποφεύγει να εμπλακεί σε άλλα που δεν γνωρίζει, τα οποία μπορεί να χρειάζονται επιδέξιους κινητικούς χειρισμούς.
- Αποφεύγει τις δραστηριότητες που απαιτούν δεξιότητες λεπτής κινητικότητας, όπως το γράψιμο, τη ζωγραφική και το ψαλίδι. Επίσης, μπορεί να εμφανίζει λάθος τρόπο λαβής του μολυβιού ή να πιέζει περισσότερο/λιγότερο απ’ ότι πρέπει το μολύβι στο χαρτί.
- Δυσκολεύεται στην κατασκευή πάζλ ή σε άλλου τύπου κατασκευές, όπως με τουβλάκια, ξύλινα εργαλεία, κλπ.
- Δυσκολεύεται σε καθημερινές δεξιότητες όπως να ντυθεί, να βάλει τα παπούτσια του, να βουρτσίσει τα δόντια του, κλπ.
- Είναι υπερκινητικό και δυσκολεύεται να συγκεντρωθεί ή να ολοκληρώσει δραστηριότητες.
Είναι σημαντικό, τα παιδιά που αντιμετωπίζουν τέτοιου είδους δυσκολίες, να βοηθηθούν έγκαιρα για να μπορούν να έχουν μια πιο λειτουργική καθημερινότητα. Τα παραπάνω συμπτώματα αξιολογούνται από τον εργοθεραπευτή, σύμφωνα με τα τυπικά στάδια ανάπτυξης των παιδιών, και αντιμετωπίζονται μέσα από τη συμμετοχή του παιδιού σε σκόπιμες δραστηριότητες.