28η Οκτωβρίου 1940: Οταν οι ιταλικοί “Πελαργοί” αιματοκύλησαν την Πάτρα

Η Πάτρα δοκιμάστηκε με σφοδρό βομβαρδισμό αμέσως μετά την είσοδο της Ελλάδας στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, στις 28 Οκτωβρίου 1940. Τα ιταλικά βομβαρδιστικά τύπου FIAT BR.20 CICOGNIA, της 116ης ομάδας των Πελαργών του 277ου σμήνους της ιταλικής αεροπορίας έπληξαν την πόλη από μεγάλο ύψος σε μια επίθεση η οποία ξεκίνησε στις 9.45 το πρωί για να τελειώσει το μεσημέρι της ίδιας ημέρας. Η πρώτη βόμβα έπεσε στην οδό Γούναρη και Κανακάρη (υπάρχει ακόμη η σχετική μαρμάρινη πλάκα).

Μάλιστα σύμφωνα με τον αείμνηστο ιστορικό Βασίλη Λάζαρη είχε χτυπήσει ένα αστικό λεωφορείο το οποίο κατέβαινε την οδό. Αποτέλεσμα να πιάσει και φωτιά! Βόμβες έπεσαν και στην Τριών Ναυάρχων αλλά και στην περιοχή του Αγίου Διονυσίου, έστω και αν ήταν χαρακτηρισμένη ως «συνοικία των Ιταλών»! Στο Στρούμπειο… γινόταν μάθημα όταν χτύπησαν οι σειρήνες. Τα παιδιά απομακρύνθηκαν άρον άρον και μπήκαν σε καταφύγιο. Οι εικόνες συγκονιστικές καθώς το κτίριο «σείστηκε» από την βόμβα που έπεσε στην οδό Οθωνος Αμαλίας ακριβώς από κάτω.

Η εφημερίδα «Η Καθημερινή» της Τρίτης 29 Οκτωβρίου 1940 περιγράφει: «Άνανδρος βομβαρδισμός κατά αμάχου πληθυσμού». Εκ των σημερινών βομβαρδισμών κατά της πόλεως Πατρών υπό Ιταλικών αεροπλάνων διεπιστώθησαν μέχρι στιγμής 50 νεκροί, τραυματίες 100 επί αμάχου πληθυσμού. Επίσης εφονεύθη εις αστυνομικός και ετραυματίσθησαν 3. Ζημίαι εις κτίρια ελάχισται. Ο υπερβολικός αριθμός των θυμάτων οφείλεται εις το γεγονός ότι ο άμαχος πληθυσμός παρέμεινε κατά την ώραν του βομβαρδισμού εις ακάλυπτους χώρους και δεν ετήρησε τα στοιχειώδη μέτρα αυτοπροστασίας, καταφεύγων κατά τη διάρκεια του συναγερμού εις υπόγειους χώρους, ή έστω ισόγειους των οικίων τους προχείρως διασκευασμένους». Τελικά όμως οι νεκροί, όπως δημοσίευσε στις 28.10.1945 η εφημερίδα «ΣΗΜΕΡΙΝΗ», ήσαν ακριβώς 193 άτομα, εκ των οποίων 125 άνδρες, 43 γυναίκες και 25 παιδιά. Ο βομβαρδισμός της Πάτρας ξεκίνησε στις 9 και 45 το πρωί και ολοκληρώθηκε με τα αναφερθέντα αποτελέσματα το μεσημέρι της ίδιας ημέρας. Πραγματοποιήθηκε από την 116η ομάδα των Πελαργών του 277ου σμήνους της ιταλικής αεροπορίας, υπό την αρχηγεία του σμηνάρχου Κάρλο Ρίνα…»!

Οι διαμένοντες στην πόλη Ιταλοί, «οι οποίοι απετέλουν αρκετά πολυπληθή παροικία, είχον ειδοποιηθή σχετικώς από της νυκτός της προηγουμένης, είχον φροντίσει ν’ αλλάξουν κατοικίαν. Βέβαιοι όντες, μάλιστα, ότι εντός ολίγου θα εκάμπτετο η ελληνική αντίστασις, διενήργησαν κατά την ώραν του βομβαρδισμού σαμποτάζ και επιθέσεις εναντίον του Κέντρου παρουσιάσεως στρατευσίμων διά να επιτείνουν την σύγχυσιν και παραλύσουν την επιστράτευσιν». Όσοι έζησαν την ύπουλη επίθεση κατά του άμαχου πληθυσμού, θα θυμούνταν πάντα τις δραματικές εκείνες ώρες».

ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΚΑΤΟΧΗ

Δύο φορές η Πάτρα δοκιμάστηκε από σφοδρούς βομβαρδισμούς στην περίοδο της Κατοχής και οι ζημιές που υπέστησαν στα σπίτια τους οι ντόπιοι μεγάλες. Mάλιστα όπως συνέβη και με τις Γερμανικές αποζημιώσεις, έτσι και με τις ζημιές από τις βόμβες, παρά τις υποσχέσεις στους «βομβόπληκτους» … ουδέποτε εδόθησαν. Προφανώς θα ήταν από τα χρήματα… που θα μας έδιναν οι Γερμανοί και ουδέποτε κατέβαλαν!

Κάτοικοι της περιοχής Φρουρίου της Πάτρας έχουν και έγγραφα στα οποία σημειώνονται τα εξής: «Ο αιτών υπέστη ζημίας κατά τον βομβαρδισμόν της 23ης Απριλίου 1941 και της 3ης Οκτωβρίου 1944 εις την επί της οδού Φρουρίου αριθμός 47 οικίαν του υπό εχθρικών αεροπλάνων και κατά τα πολεμικάς επιχειρήσεις της πόλεως μεταξύ των Αγγλικών και Γερμανικών στρατευμάτων αίτινες υπελογίσθησαν υπό της αρμόδιας επιτροπής εις δραχμές εβδομήκοντα χιλιάδας προπολεμικάς».

Κι όμως τα χρήματα αυτά, ο συγκεκριμένος δικαιούχος (όπως και δεκάδες άλλοι) ουδέποτε τα πήραν αφού η Γερμανία ποτέ δεν μας αποζημίωσε.

Οι Γερμανοί πιλότοι έξι μήνες αργότερα σχεδιάζοντας την προέλασή τους από την Ελλάδα αποδείχθηκαν πολύ πιο ικανοί όσον αφορά την βύθιση Ελληνικών πλοίων στον Πατραϊκό….! Η Πάτρα βομβαρδίστηκε σφοδρά από τα Γερμανικά Junkers 87 στις 23 Απριλίου 1941. Τότε υπήρξαν καταστροφές όχι μόνο στην πόλη αλλά και στα περίχωρα από τον Ψαθόπυργο μέχρι τα Βραχνέικα. Βομβαρδισμός υπήρξε και κατά την αποχώρηση των Γερμανών τον Οκτώβριο 1944.

* Το σπάνιο φωτογραφικό υλικό είναι από το αρχείο του Πατρινού δημοσιογράφου και συλλέκτη Φίλιππου Ανδρεόπουλου ο οποίος ευγενικά μας το παραχώρησε.