Παιδικός θυμός: μια ευκαιρία να διαπαιδαγωγήσουμε τα παιδιά μας!
Αρκετοί γονείς δεν μπορούν να διαχειριστούν τον θυμό των παιδιών τους. Το συναίσθημα αυτό τους προξενεί φόβο και πολλές φορές θεωρούν πως η έκφρασή του από την πλευρά των παιδιών είναι ανεπίτρεπτη. Βέβαια, υπάρχουν και γονείς που πιστεύουν πως ο θυμός κάνει καλό στα παιδιά και η εκκρηκτική συμπεριφορά που αυτός παράγει αποτελεί μια δίοδο έκφρασης των συναισθημάτων τους. Η αλήθεια, ωστόσο, μοιάζει να βρίσκεται κάπου στη μέση.
Στην καθημερινότητά μας όλοι ερχόμαστε αντιμέτωποι με δύσκολες καταστάσεις οι οποίες μας δημιουργούν ένταση και εγείρουν το συναίσθημα του θυμού μέσα μας. Αυτός αποτελεί μια φυσιολογική αντίδραση απέναντι σε μια « απειλή» για τον εαυτό μας, τα αγαπημένα μας πρόσωπα ή ακόμα και για πράγματα που επιθυμούμε να έχουμε στη ζωή μας. Λειτουργεί σαν ένα καμπανάκι που μας ωθεί να προστατεύσουμε τα παραπάνω. Το ίδιο, λοιπόν, συμβαίνει και με τα παιδιά.
Συχνά ο θυμός στα παιδιά προέρχεται από ένα αίσθημα ανασφάλειας που ενδεχομένως βιώνουν. Πολλές φορές νιώθουν ότι τα παρεξηγούν , τα αδικούν ή ακόμα και τα κατηγορούν για διάφορα πράγματα. Τις περισσότερες φορές, όμως, κρύβει πιο ευαίσθητα συναισθήματα. Ενδεχομένως είναι μια μορφή θλίψης απέναντι στις συγκρούσεις των γονιών τους, η απογοήτευση για ζητήματα που αφορούν τις φιλικές τους σχέσεις ή η ενοχή που βιώνουν για πράγματα τα οποία δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν με τον τρόπο που ήθελαν.
Μπορεί ο θυμός τους να αποτελεί έναν τρόπο εκδήλωσης της ανησυχίας τους για ένα ανασφαλές περιβάλλον ή ακόμα και άγχος για την επίδοσή τους στις σχολικές τους δραστηριότητες.
Είναι, λοιπόν, σημαντικό οι γονείς να συνειδητοποιήσουν ότι το να ζητάνε από τα παιδιά να πνίξουν τον θυμό τους δεν είναι εύκολο και βοηθητικό γι’ αυτά. Είναι καλό να καταλάβουν πως η έκφρασή του δεν αποτελεί πρόκληση της δικής τους εξουσίας. Αντίθετα, είναι εξίσου φυσιολογική και αποδεκτή με την αντίστοιχη συμπεριφορά των ενηλίκων. Έτσι, δεν πρέπει να επιπλήττουν τα παιδιά για το συναίσθημά τους αλλά να τα βοηθούν να το διαχειριστούν. Και πώς γίνεται αυτό;
- Διδάξτε τα παιδιά να αναγνωρίζουν τα συναισθήματά τους. Παρακινήστε τα να εκδηλώνουν ακόμα και τα αρνητικά τους συναισθήματα. Λειτουργήστε οι ίδιοι σαν πρότυπα εξωτερικεύοντας τα δικά σας συναισθήματα, θετικά και αρνητικά. Μπείτε στην διαδικασία να κατανοήσετε τι αισθάνονται τα παιδιά και προσπαθείστε να συζητήσετε μαζί τους.
- Διατηρείστε την ψυχραιμία σας. Τα παιδιά επηρεάζονται πολύ από το περιβάλλον στο οποίο ζουν και αλληλεπιδρούν. Αν αυτό προσφέρει ηρεμία και ασφάλεια, τότε και τα ίδια είναι ήρεμα. Γι’αυτόν τον λόγο προσπαθείστε να βρείτε λίγο χρόνο που θα είναι αφιερωμένος σε εσάς για να χαλαρώνετε. Θυμηθείτε πως αν νιώθετε πιεσμένοι, δεν θα καταφέρετε να αντιμετωπίσετε με επιτυχία τις εκρήξεις θυμού των παιδιών σας καθώς δεν θα βρίσκεστε σε θέση να διαχεισριστείτε τον δικό σας θυμό με αποτέλεσμα να λειτουργείτε σαν ένα αρνητικό πρότυπο γι’ αυτά.
- Αποδεχθείτε τον θυμό των παιδιών σας και κατευθύνετε τον σε πιο λειτουργικές διεξόδους. Αν απορρίψετε τον θυμό τους, τα παιδιά θα απογοητευτούν και θα αισθανθούν πως δεν έχουν την κατανόησή σας. Αποτέλεσμα θα είναι να εξακολουθήσουν να είναι θυμωμένα. Ωστόσο, αν τον αποδεχθείτε, θα νιώσουν ασφάλεια και θα δεχθούν κάθε πιθανό τρόπο που θα τους υποδείξετε ώστε να εκτονώσουν την έντασή τους.
- Θέστε σταθερά όρια και ξεκάθαρες συνέπειες για να περιορίσετε τις ενδεχόμενες επιθετικές συμπεριφορές που έχουν υιοθετήσει. Τα παιδιά είναι σημαντικό να μάθουν πως το συναίσθημα του θυμού είναι αποδεκτό. Όμως, η επιθετική συμπεριφορά δεν είναι. Κατεβείτε, λοιπόν, στο ύψος τους και αποκτήστε βλεμματική επαφή μαζί τους. Εξηγήστε τους με ηρεμία και χωρίς φωνές τι έκαναν λάθος. Στη συνέχεια, βάλτε κανόνες οι οποίοι, βέβαια, θα ισχύουν για όλους και όχι μόνο γι’αυτά. Μην ξεχνάτε πως μέσα από την αλληλεπίδρασή τους μαζί σας παρατηρούν και οικειοποιούνται συμπεριφορές. Αν σταματήσουν να επαναλαμβάνουν την εκκρητική συμπεριφορά που είχαν, επιβραβεύστε τα για την προσπάθειά τους. Αν όχι, εφαρμόστε μια ξεκάθαρη συνέπεια όπως για παράδειγμα η στέρηση μιας εξόδου που τους είχατε υποσχεθεί.
Καταλήγοντας, οι γονείς είναι σημαντικό να μάθουν στα παιδιά τους να μην αισθάνονται ένοχα για τα συναισθήματά τους, αλλά να μάθουν να τα χειρίζονται αποτελεσματικά με σκοπό την δική τους ευτυχία και ευημερεία.
Κοντοσώρου Θεοφανία,
Ψυχολόγος του Θεραπευτικού Κέντρου ΦΡΟΥΝΤΑ ΝΙΚΟΛΕΤΑ
στην Κάτω Αχαΐα (Λογοθεραπεία, Ψυχοθεραπεία, Ειδικό Παιδαγωγικό, Εργοθεραπεία)
